Salarissen van directeuren bij goede doelen: wie betaalt de rekening?

Drs. Hans R.J. Sluijter
Voorzitter Updaid
hans@updaid.nl

Hoeveel verdienen directeuren van goede doelen? Met die vraag ging ik langs goede doelen in Nederland. Bijna alle organisaties waren open. Ik noem u naam, toedracht en de inkomens.

VFI is een branchevereniging voor goede doelen waar ruim 120 organisaties bij zijn aangesloten. Op hun website is een document te vinden met de titel Adviesregeling Beloning Directeuren van Goede Doelen. In het kader treft u enkele passages uit het document.

Afhankelijk van de zwaarte van een organisatie en het bestuursmodel, worden functies ingedeeld in zogenaamde BSD-punten (Basis Score voor Directiefuncties). Indien verantwoordelijkheden van de directie door meerdere directeuren wordt gedragen heeft dit invloed op de complexiteit en verantwoordelijkheid van de functies. Bij een eenvoudige directie (100%) vindt geen reductie op de BSD-score plaats. Bij een tweehoofdige collegiale directie is dat op 87% gezet, bij een driehoofdig op 80%. Bij een tweehoofdige of meerhoofdige collegiale directie waarvan er één voorzitter is, is 87% toebedeeld voor de voorzitter en 80% voor de overige directieleden. Bij een eindverantwoordelijke directievoorzitter met leden is dat 92%. De salarissen zijn inclusief alle extra’s zoals vakantiegeld, eventuele eindejaarsuitkering en toegekend variabel inkomen. Incidentele gratificatie voor bijzondere prestaties zijn hier niet in opgenomen.

Alle onderstaande organisaties werkten op verzoek van Updaid mee aan dit onderzoek door het aanleveren van gegevens.

Alle bovengenoemde salarissen zijn bruto, inclusief alle bijkomende kosten zoals sociale lasten, variabel inkomen, pensioen. Uitzondering hierop treft u in onderstaande tabel.

Updaid publiceerde eerder cijfers over salarissen van directeuren onder de naam Wat Pakt een Directeur van een Goed Doel. Er volgde erg veel negatieve reacties van bezoekers. Strikt genomen zou je kunnen stellen dat het een krom gevoel geeft om aan organisaties te doneren waarbij dergelijke lonen uitgekeerd worden. Maar goedkoop is natuurlijk ook duurkoop. Een ‘weggeefbranche’ moet nu eenmaal met fluwelen handschoenen aangepakt worden omdat er verantwoordelijk met gelden omgegaan dient te worden. Daarnaast zijn hulporganisaties vaak complex te noemen. Ik citeer enkele reacties van organisaties.

Oxfam Novib: Oxfam Novib heeft een beloningsstructuur die LAGER is dan de normen die in de Code Wijffels zijn vastgelegd. Oxfam Novib vindt namelijk dat we als ontwikkelingsorganisatie verantwoordelijk moeten omgaan met het geld dat we via overheidsbijdragen en van donateurs krijgen voor ons werk voor een rechtvaardige wereld, zonder armoede. Tegelijk is de verantwoordelijkheid van een directeur van een organisatie als Oxfam Novib zeer zwaar: ze geeft leiding aan 350 medewerkers en is verantwoordelijk voor programma’s met 850 partnerorganisaties in bijna 50 landen over de hele wereld. Er moet kortom, zoals ook Wijffels zegt, een combinatie zijn van idealisme en professionaliteit.

Hans Stam, directeur van de Nederlandse Hartstichting: Het is uw goed recht dit een hoog salaris te vinden. Toch geef ik u in overweging nog eens na te denken wat de gevolgen kunnen zijn als, mede op basis van een lager salaris, mensen aan het roer zitten van een complexe organisatie die daar niet voor zijn geëquipeerd. Dat laat onverlet dat de medewerkers een salaris ontvangen dat past bij de aard en zwaarte van hun werkzaamheden. Een goed functionerende secretaresse bij de Hartstichting heeft recht op dezelfde beloning als een goed functionerende secretaresse die in dienst is bij bv. de overheid. Overigens collecteer ikzelf voor de Hartstichting en doneer naar draagkracht.

Prins Bernhard Cultuurfonds: De directeur ontving in 2008 hiervoor een marktconforme beloning van 145.522 euro (2007: 132.571 euro). Dit betreft het bruto jaarsalaris inclusief vakantiegeld en een eenmalige gratificatie van 5.174 euro bruto (2007: geen). Het werkgeversdeel van de pensioenpremie bedraagt 14.976 euro (2007: 14.172 euro) en de sociale lasten 7.632 euro (2007: 6.559 euro). De directeur ontvangt geen dertiende maand, eindejaarsuitkeringen of andersoortige bonussen. De honorering van de directie valt binnen de richtlijnen van de Vereniging Fondsenwervende Instellingen (VFI). De kosten van de directeur worden betaald uit het rendement op het eigen vermogen van het Cultuurfonds en komen dus niet ten laste van de inkomsten uit fondsenwerving.

Het Astmafonds: Van de inkomsten (14,5 miljoen euro) besteedde het Astma Fonds in 2008 maar liefst 76 procent (ruim 11 miljoen euro) aan de directe doelbesteding: wetenschappelijk onderzoek, inhoudelijke thema’s, voorlichting en patiëntenvereniging. Andere bestedingen (personeel, communicatie, e.d.) maken dat het Astma Fonds als organisatie het goede werk kan blijven volhouden. Het Astma Fonds ontvangt geen overheidssubsidie en is geheel afhankelijk van giften.

Kerk in Actie: De in de jaarrekening 2008 (van Kerk in Actie en de dienstenorganisatie) genoemde bedragen van 124.000 (daar genoemd: brutosalaris) en €176.000 (daar genoemd: totaal directiekosten) bevatten enerzijds de werkgeverslasten en anderzijds kosten die met de uitoefening van het werk te maken hebben (zoals reis- en verblijfkosten, andere door de directie gemaakte kosten), die niet aan het salaris toegerekend kunnen worden en die de heer Feenstra ook niet ontvangen heeft, maar die uiteraard wel als lasten verantwoord moeten worden.

Het maakt mij overigens wel nieuwsgierig in hoeverre Marijke van Eck van de Zonnebloem haar functie kan uitoefenen samen met haar functie als bestuurslid bij het VFI. Enerzijds kun je beargumenteren dat er sprake is van belangenverstrengeling maar aan de andere kant: ze zal heus wel weten wat ze doet. Ze zit niet voor niks op die plaats.

Wat opvallend is, is het feit dat Mark Vogt van War Child het doet met het laagste salaris en het beste uit de bus komt uit mijn onderzoek Ontwikkelingsorganisaties leveren geen bewijzen. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat niet alle organisaties die in deze opinie genoemd zijn aan dat onderzoek meededen.

Helaas zijn er hiaten in dit onderzoek. Milieudefensie en de Nierstichting hebben geen gehoor gegeven om aan dit onderzoek mee te doen. Het Rode Kruis kon mij niks meedelen maar ze stuurde mij het jaarmagazine 2008 waar ik maar uit moest putten. Daar staat een karige balans in waar je niks uit kunt opmaken. VFI heeft op herhaaldelijk verzoek geen lijst gegeven hoeveel BSD-punten elke organisatie heeft. Dit maakt het moeilijker te controleren of organisaties zich houden aan de afspraken.

Conclusie
Er zijn meerdere manieren om processen van organisaties te belichten en een overzicht over het beloningsstelsel van de directie heeft daar niets mee te maken. Ik ben zelf enorm kritisch op ontwikkelingsorganisaties, maar uit een salaris kan ik niets halen over processen op operationeel niveau.
Amnesty verwoordt het kernachtig: Blijkbaar denken veel mensen dat je een directeur (met de vereiste capaciteiten) kunt aantrekken voor het modale salaris of voor €50.000. Mensen hebben in de verste verte geen enkel benul van de grootte van organisaties en van de vereiste capaciteiten voor de functie van directeur.

Het lijkt marktconform. Echter, het ter verantwoording roepen van directieleden zou moeten geschieden op basis van output. Net zoals in het bedrijfsleven. En dat is nu juist waar de crux zit: er is te veel vrij spel. In mijn ogen staan de salarissen in geen verhouding met de sector die gesteund wordt door leden en vrijwilligers. Stelt u eens voor dat u collectant bent en elke avond loopt u 100 huishoudens af om € 50,- te verzamelen. Dan heeft u 2883 avonden nodig (of dito andere vrijwilligers) om het salaris van Johan van de Gronden van het WNF bij elkaar te verzamelen. Los van de salarissen van andere directieleden.

(Media en pers mogen te allen tijde gegevens overnemen, mits bronvermelding niet ontbreekt)

Meer lezen van Hans Sluijter:

• Demarkatie van het fascisme en nationaalsocialisme
• Onderzoek over mislukte projecten
• Afhankelijkheidsrelatie
• Vergaderverzinsels
• Duivelsdriehoek
• Geen verantwoording door verantwoordelijken
• Goedgezind
• Hoge ambtenaren laten docenten in Tanzania hun kinderen lynchen
• Systeemdenken in kwadranten
• Onderzoek jongeren over statistiek ontwikkelingslanden
• Salarissen directeuren goede doelen (part 2)
• Salarissen directeuren goede doelen (part 1)
• Mijn pendulum met Prof. Dr. Gerrit Huizer
• Onderzoek: Ontwikkelingsorganisaties leveren geen bewijzen
• Abraça-me (Omhels me dan); Ter nagedachtenis aan Eef
• Nostalgie anno 1984: voedseltransport naar Polen
• Kinderarbeid in de koekjesfabriek (PR-shoppen met Kidsrights)
• ‘Canned hunt’, kat in het bakkie
• De geheime roze formulieren van Minbuza
• Circulatiesnelheid; een nieuwe stelling voor ontwikkelingseconomie
• De verwoesting van het regenwoud of het koraalrif?
• De Agendatheorie
• De Mangoboom
• Westen rooft ontwikkelingslanden leeg van zijn goud
• Nelson Mandela en Thabo Mbeki beticht van genocide
• Geboortebeperking in Nederland?